Co to jest EWD?

 

To wskaźnik pokazujący jakość pracy szkoły w przygotowaniu swoich uczniów do egzaminów. Stąd należałoby też użyć nieco innego określenia nie edukacyjna, a egzaminacyjna wartość dodana.

Wynik EWD dla danej szkoły może wynosić 0, albo też mieć wartość dodatnią lub ujemną. Jeżeli szkoła ma EWD równe 0, to znaczy, że wynik uczniów na egzaminie oscylował wokół tzw. „wyniku spodziewanego". W uproszczeniu, to uśredniony wynik na egzaminie gimnazjalnym grupy uczniów z całej Polski, których łączy to, że trzy lata wcześniej na sprawdzianie szóstoklasisty zdobyli tyle samo punktów.

Jeżeli uczniowie napisali swój egzamin powyżej „wyniku spodziewanego" to ich EWD jest dodatnie i analogicznie, jeżeli poniżej, to EWD jest ujemne.

 

Jak czytać wykresy EWD?

 

Do niedawna CKE podawała w swoich statystykach średni wynik egzaminacyjny uczniów danej szkoły. Jednak zdaniem ekspertów takie „surowe" nieprzetworzone dane nie były miarodajne dla oceny pracy szkoły. Bez wątpienia łatwiej jest, bowiem osiągnąć dobry wynik egzaminacyjny nauczycielowi, który pracuje z młodzieżą o dużym kapitale wiedzy już na starcie, niż jego koledze, który ma pracować z uczniami o dużych brakach.

Wskaźnik EWD uwzględnia taką sytuację koncentrując się bardziej na uchwyceniu przyrostu wiedzy z perspektywy egzaminu niż tylko na jego suchych wynikach.

Z drugiej strony, trudno jednak w ocenie pracy szkoły i nauczycieli, nie brać pod uwagę samych uśrednionych wyników egzaminacyjnych. Stąd pomysł, aby pozycję szkoły pokazać nie w skali punktowej, ale graficznie, w układzie współrzędnych. Na osi poziomej są uwzględniane wyniki egzaminów, na osi pionowej EWD dla danej szkoły.

Pozycja szkoły jest zaznaczona nie w postaci punktu, ale elipsy umieszczonej w jednej z czterech pól powstałych w układzie współrzędnych. Wielkość tej elipsy jest istotna z perspektywy wiarygodności badania i zaufania do jego wyniku. Im elipsa mniejsza, tym większe prawdopodobieństwo, że wynik jest bliższy prawdy. Jeżeli naukowcy mają za mało materiału porównawczego, bo na przykład szkoła jest niewielka albo też działa od niedawna, to pole elipsy rośnie. Podobnie jest w sytuacji, gdy wyniki uczniów są bardzo zróżnicowane.

 

Poziom szkoły według EWD?

 

Wskaźnik EWD jest bardzo pomocny uczniom i rodzicom w chwili podejmowania decyzji o wyborze szkoły. Pozwala szybko wyrobić sobie opinię o danej placówce i jej pracy, przynajmniej w jednym, ale bardzo istotnym obszarze – przygotowaniu uczniów do egzaminów.

Szkoły według kryterium EWD zostały podzielone na 5 kategorii:

• Szkoła sukcesu
• Szkoła wspierająca
• Szkoła neutralna
• Szkoła niewykorzystanych możliwości
• Szkoła wymagająca pomocy.

 

I. Szkoła sukcesu.

Uczniowie osiągają ponadprzeciętny wynik na egzaminie, a szkoła może pochwalić się dodatnim EWD. Graficznie na osi współrzędnych pozycja szkoły mieści się w polu po prawej stronie powyżej osi poziomej, im bliżej prawego rogu tym lepiej.

 

 

II. Szkoła wspierająca.

Wprawdzie wynik na egzaminie jest poniżej średniej krajowej, ale EWD jest dodatnie. Wskazuje to na dobra pracę szkoły i nauczycieli, którzy potrafili zmobilizować swoich słabych uczniów do wysiłku i osiągnięcia sukcesu na swoją miarę. Graficznie – pole po lewej stronie, powyżej poziomu osi współrzędnych.

 

III. Szkoła neutralna.

Uczniowie osiągnęli wynik przeciętny, bliski średniej krajowej. Gorzej, że EWD wynosi 0, czyli szkoła nie potrafiła zmobilizować swoich uczniów do pracy. Graficznie – elipsa określająca pozycję szkoły znajduje się dokładnie na przecięciu osi współrzędnych.

 

 

IV. Szkoła niewykorzystanych możliwości.

Wprawdzie wynik egzaminu jest powyżej średniej krajowej, ale ujemne EWD wskazuje na to, że uczniowie napisali swój test statystycznie gorzej niż ich rówieśnicy mający na sprawdzianie szóstoklasisty ten sam wynik. Sytuacja niepokojąca, bo oznacza, że nauczyciele nie potrafili rozwinąć talentów swoich podopiecznych. Graficznie – pole po prawej stronie, ale poniżej poziomej osi współrzędnych.

 

 

V. Szkoła wymagająca pomocy.

Oba wskaźniki, czyli wynik egzaminu oraz EWD są poniżej średniej krajowej. Szkoła ma problem sama ze sobą, potrzebne są zmiany w jej organizacji i metodach pracy z uczniami. Graficznie – pole po lewej stronie, poniżej poziomej osi współrzędnych, im niżej tym gorzej.

 

 

Reasumując, patrząc na układ współrzędnych szkoły o najlepszych wynikach znajdziemy usytuowane wysoko w prawej górnej ćwiartce. Proszę pamiętać, że autorzy EWD dla większej wiarygodności badań brali pod uwagę dane z trzech lat, np. 2006-2009, 2008-2010. Dlatego bardzo ważna jest tendencja widoczna dopiero przy porównaniu pozycji szkoły w kolejnych badaniach.

 

Plusy i minusy EWD.

Podstawową zaletą tego wskaźnika jest to, że zdecydowanie więcej nam powie o pracy szkoły niż tylko średni wynik z egzaminu w danym roku. Szkoda jednak, że CKE wraz z wdrożeniem projektu EWD poczuła się zwolniona z obowiązku publikowania wyników egzaminów. Po raz ostatni pojawiły się w formie dostępnej dla wszystkich, czyli w prasie i w Internecie w roku 2008. Nie wiadomo, dlaczego jedne i drugie dane, nie mogłyby się wzajemnie uzupełniać w charakterystyce danej szkoły?

Badanie EWD obejmuje wszystkie placówki danego typu w Polsce, chociaż nie o wszystkich szkołach znajdziemy informacje ze względu na szczupłość danych. W tej chwili programem EWD objęte są tylko gimnazja, za rok, dwa także szkoły ponadgimnazjalne.

Wobec metodologii tworzenia EWD można zgłosić różne zastrzeżenia. Zresztą sami autorzy projektu są tego świadomi i piszą o tym na stronie internetowej. Celem EWD jest określenie przyrostu wiedzy ucznia po porównaniu jego wyników z obu egzaminów, które zdawał u progu i na koniec nauki w gimnazjum. Jednak sprawdzian pisany przez szóstoklasistów i gimnazjalistów ma obecnie różną strukturę. Sprawdzian szóstoklasisty jest całościowy i obejmuje swym zakresem wiedzę ze wszystkich przedmiotów, natomiast egzamin gimnazjalny jest podzielony na trzy bloki przedmiotowe.

Pytanie, czy jest to faktyczny przyrost wiedzy będący wynikiem pracy szkoły? Ten wskaźnik nie uwzględnia np. ciężkiej pracy całej armii korepetytorów i nauczycieli uczących na kursach przygotowawczych przed końcowym egzaminem. Ich wysiłek w takim badaniu jest uznany za „edukacyjną wartość dodaną" szkoły.

Czy EWD jest podstawą do oceny pracy danej szkoły? Niekoniecznie. Informacji o tym, czy jest ona dobra i przyjazna dziecku, czy uczniowie mają poczucie bezpieczeństwa, jak rozwijane są ich talenty, musimy szukać gdzie indziej. Wskaźnik EWD nie uwzględnia wymienionych aspektów pracy szkoły, bo też nie było to zamiarem jego twórców.

No koniec warto może dodać, że dane EWD o gimnazjach z całej Polski są mało dostępne w Internecie. Po prostu niewiele osób w ogóle wie, że istnieje taka ciekawa baza informacji. CKE traktuje EWD jako program pilotażowy adresowany głównie do dyrektorów szkół i nauczycieli. A szkoda. Nawet w tej niedoskonałej formie te informacje mogą okazać się bardzo interesujące dla uczniów i ich rodziców.

 

Pełna informacja o EWD na stronie: http://www.ewd.edu.pl/ewd.php

Wyszukiwarka szkół na stronie: http://elipsy.ewd.edu.pl/

Autor: Marek Urban