28.11.2013
Błędy w szkolnych podręcznikach.
Witam wszystkich, którym będzie się chciało czytać moje wpisy na temat historii, zarówno takiej, jakiej uczy się w szkole jak i tej na nieco wyższym poziomie abstrakcji, czyli dyscypliny naukowej. Od ponad dwudziestu lat pracuję jako nauczyciel historii. Jednak mój punkt obserwacji rzeczywistości szkolnej jest specyficzny.
W polskiej szkole pracowałem krótko. Przez te lata koncentrowałem się głównie na przygotowaniach gimnazjalistów i maturzystów do egzaminów. Można by zatem powiedzieć, że nie tyle uczyłem, co poprawiałem „niedoróbki” po innych kolegach i koleżankach, którym z braku czasu, pomysłu, czy oporu materii uczniowskiej nie do końca udało się omówić przewidziane programem zagadnienia. Wydaje mi się teraz, że po zajęciach z grupą niemal tysiąca uczniów, którzy trafiali do mnie przez te lata z różnych szkół i od różnych nauczycieli, mam sporo ciekawych spostrzeżeń. Chciałbym jednocześnie dodać, że historia i jej uczenie, to dla mnie nie tylko sposób zarabiania na życie, ale i jego sens. Dla mojego pokolenia 40-50-latków historia jest nadal sprawą ważną, o czym świadczy choćby istnienie dodatków historycznych do niemal już wszystkich polskich tygodników. To my je kupujemy!!! O historię potrafimy się kłócić, ona często mocno rozgrzewa nasze emocje. Wciąż nam się wydaje, że – w odróżnieniu od naszych przodków – potrafilibyśmy znaleźć dużo lepsze rozwiązanie problemów, niż to, jakie oni wybrali. Jednak dlaczego dla naszych dzieci te dyskusje są już mało interesujące? Czy filozoficzne pytanie: „po co historia?”, ma jeszcze jakiś sens?
Zacznę od sprawy prozaicznej, która mnie jednak bardzo irytuje, mianowicie liczne błędy, uproszczenia i bezrefleksyjnie powielane mity i stereotypy historyczne w podręcznikach szkolnych. Przejrzałem pod tym kątem publikacje dużych wydawnictw jak PWN, WSIP, Operon i Nowa Era oraz tych rzadziej wybieranych przez nauczycieli historii, np. Znak.
Popularna wśród gimnazjalistów seria „Śladami przeszłości” wydawnictwa Nowa Era dla klas I-III powstała pod redakcją Stanisława Roszaka i wśród recenzentów są tak znani historycy jak prof. Urszula Augustyniak, prof. Henryk Samsonowicza i dr Potr Zbróg, konsultantem merytorycznym była prof. Danuta Musiał.