Komisja Europejska przyjęła 10 maja stanowisko w zakresie najlepszych metod modernizacji uniwersytetów w Europie. Ma to zasadnicze znaczenie, jeżeli uniwersytety mają przyczyniać się do tego, aby UE stała się wiodącą, opartą na wiedzy gospodarką globalną. Europejskie uniwersytety mają ogromny potencjał, w dużym stopniu niewykorzystany z powodu rozmaitych ograniczeń i trudności. Uwolnienie wielkich zasobów wiedzy, talentu i energii wymaga natychmiastowych, głębokich i skoordynowanych zmian począwszy od uregulowań prawnych i kwestii zarządzania systemami edukacji, a kończąc na sposobach administrowania uniwersytetami. Pomysły Komisji zostały przedstawione w przyjętym dziś komunikacie obejmującym całą działalność uniwersytetów w Europie: zapewnianie edukacji, działalność badawczą oraz potencjał uniwersytetów jako siły napędowej w zakresie innowacji. Jest to odpowiedź na wniosek złożony podczas nieformalnego spotkania Rady Europejskiej w Hampton Court w październiku 2005 r., aby zostały określone obszary działań obejmujących uniwersytety, które można wykorzystać do przyspieszenia realizacji programu wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Ján Figel, komisarz ds. edukacji i szkolenia, stwierdził iż: „Pomimo że systemy szkolnictwa wyższego w Europie co roku szkolą i kształcą miliony osób, ich funkcjonowanie od kilkudziesięciu lat utrudniają rozmaite czynniki. Przyjęty dziś komunikat jest częścią debaty nad konieczną modernizacją uniwersytetów unijnych”

Janez Potoènik, komisarz ds. nauki i badań, powiedział, że „Uniwersytety są generatorami wiedzy”. „Będą musiały się dostosować do wymogów globalnej gospodarki opartej na wiedzy, tak samo jak inne gałęzie społeczeństwa i gospodarki. Pomysły, które dziś przedstawiamy powinny pomóc w szybszym nawiązaniu debaty między państwami członkowskimi oraz samymi uniwersytetami.”

Komisja Europejska określiła dziewięć obszarów, w których należy wprowadzić zmiany, aby uniwersytety w Europie mogły przyczyniać się do budowania prawdziwej gospodarki opartej na wiedzy. Każda instytucja powinna zachować równowagę między edukacją, badaniami i innowacjami, odpowiednią do jej roli w danym regionie lub kraju. Będzie to z pewnością wymagało zróżnicowanego podejścia. Celem jest utworzenie ram, w których uniwersytety mogą stać się silniejszymi podmiotami w globalnym społeczeństwie i gospodarce opartej na wiedzy. Nadrzędnym celem musi być osiągnięcie przez uniwersytety doskonałości w nauczaniu i funkcjach badawczych.

Przedstawione dziś przez Komisję propozycje to:

– Zwiększyć liczbę absolwentów, którzy spędzili przynajmniej jeden semestr za granicą lub pracując w przemyśle.

– Umożliwić studentom korzystanie z krajowych pożyczek i stypendiów w każdym miejscu w UE, w którym postanowią studiować lub prowadzić badania.

– Dostosować procedury uznawania kwalifikacji akademickich do procedur w zakresie kwalifikacji zawodowych oraz sprawić, aby europejskie stopnie naukowe były w większym stopniu uznawane poza granicami Europy.

– Wprowadzić szkolenia w zakresie zarządzania własnością intelektualną, komunikacji, tworzenia sieci, przedsiębiorczości i pracy zespołowej jako elementu kariery naukowej.

– Przeorientować zajęcia, aby umożliwić większy dostęp do nich osobom na późniejszym etapie cyklu życiowego, uwzględniając w ten sposób potrzeby europejskiej siły roboczej w zakresie umiejętności oraz zapewniając zdolność dostosowania się uniwersytetów do starzejącego się społeczeństwa.

– Dokonać przeglądu systemów czesnego i wsparcia dla studentów, aby najlepsi studenci mogli korzystać ze szkolnictwa wyższego oraz mieli dostęp do dalszej kariery naukowej niezależnie od ich zaplecza finansowego.

– Dokonać przeglądu systemów finansowania uniwersytetów, aby zwiększyć nacisku na osiągane wyniki oraz zwiększyć ich odpowiedzialność za własną sytuację finansową w długiej perspektywie czasowej, w szczególności w działalności badawczej.

– Pozwolić uniwersytetom na większą niezależność i możliwości decyzyjne, aby mogły szybciej reagować na zmiany. Może to obejmować dokonanie przeglądu programów nauczania w celu ich dostosowania do nowych wydarzeń, utworzenie bliższych powiązań między dyscyplinami i skoncentrowanie się w na ogólniejszych dziedzinach badawczych (np. nad energią odnawialną i nanotechnologią), w większym stopniu niż na poszczególnych dyscyplinach nauki. Może to również obejmować większą niezależność na poziomie poszczególnych instytucji przy doborze wykładowców i pracowników naukowych.

Komisja jest gotowa wspierać modernizację uniwersytetów unijnych w ramach procesu określenia dobrych wzorców i dzielenia się nimi oraz poprzez programy finansowania na rzecz edukacji, badań i innowacji: programu uczenia się przez całe życie, siódmego programu ramowego na rzecz badań i rozwoju, programu na rzecz konkurencyjności i innowacji oraz funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności.

Więcej informacji na stronie:

www.europa.eu.int/comm/education

europa.eu.int/eracareers

(Greg)