UZUPEŁNIANIE ZDAŃ (słownictwo)

1. Na podstawie treści całych zdań domyśl się, jakiego wyrazu brakuje w każdym z nich. Ujawniono już długość i po jednej literze brakujących wyrazów.

1 Zawisza Czarny to       a   średniowiecznego rycerza.

2 Straszny jeszcze                                 h z niego. Wciąż wierzy w czarownice            i krasnoludki.

3 Mój brat jest na e                                 . Wyjechał zarabiać na chleb w Anglii.

4 Nie mogę już słuchać twojej odpowiedzi.     l                         jak Piekarski na mękach.

5 Jutro w Teatrze Narodowym odbędzie się                             a „Dziadów” Adama Mickiewicza.

6 Oszust     y                         kredyt i za te pieniądze stworzył piramidę finansową.

7 W meczu decydującym o mistrzostwie Polski „Wisła”         n                     porażkę.

8 Akcja policji zakończyła się schwytaniem przestępcy na     o                     uczynku.

9 Mam pracę! Zostałam                         ż                     jako kasjerka w banku.

UZUPEŁNIANIE ZDAŃ (gramatyka)

2. Użyj wyrazów w nawiasach we właściwej formie gramatycznej. Uwzględnij podane wskazówki.

1 Najwięcej (muzeum) ……………………… znajduje się w Warszawie.

2 Z powodu mrozów budowa domu (stanąć, czas przeszły) ……………………… w miejscu.

3 Polska w XVII wieku toczyła wojny z (wielu) ……………………… przeciwnikami.

4 Uczniowie wrócili już z wycieczki, ale (dwa) ……………………… – Piotrka i Marty – wciąż nie było w domach.

5 Dwóch drwali w ciągu godziny produkuje cztery drewniane bale. Ile (bal) ………………………. wykona w tym samym czasie jeden drwal?

6 Nawet (wesoły, stopień najwyższy) ………………………. ludzie miewają zły humor.

7 Nauczycielka poprosiła (3, liczebnik, zapis słowny) ………………………. dzieci o pomoc.

8 Nie (łgać) ………………………? – spytał zdumiony Marek.

UZUPEŁNIANIE ZDAŃ (frazeologia)

3. Uzupełnij związki frazeologiczne w zdaniach. Wykorzystaj wskazówki zamieszczone w ramce.

1 Stając do walki ze starym mistrzem, Arek spalił za sobą ………………………

2 Teraz miał do wyboru albo iść na ………………………, albo zwyciężyć.

3 Mistrz nie sądził, że ktokolwiek ośmieli się rzucić mu ……………………….

4. Dzięki nerwom ze ………………………. Arek nie dał się sprowokować przeciwnikowi.

5 Na panewce ………………………. podstępy zwolenników mistrza.

6 Wrogowie Arka liczyli, że ma ………………………. serce i wycofa się z zawodów.

7 Arek miał jednak ……………………….. wolę, ani myślał rezygnować z walki o mistrzostwo.

8 W efekcie to jemu przypadał ……………………….. zwycięzcy.

9 Po biegu Arek mógł wreszcie wykazać się ……………………… sercem i wybaczyć swoim przeciwnikom.

SŁOWNICTWO (synonimy)

4. W każdym języku istnieje wiele synonimów, czyli wyrazów o takim samym lub podobnym znaczeniu. Dopisz do rdzennie polskich wyrazów ich synonimy pochodzące z języków obcych. Dla ułatwienia ujawniono pierwszą literę.

PRZYKŁAD: odnowienie – renowacja

1 sprzeciw – w…………………………….

2 nieobecność – a…………………………

3 stronniczy – s…………………………….

4 odkażać – d……………………………..

5 zezwolenie – l…………………………..

6 umieścić – u……………………………..

5. Wiele polskich słów pochodzi z języka łacińskiego. Na przykład lament z łacińskiego lamentatio. Te wyrazy wzięte z łaciny mają rdzenie polskie odpowiedniki, np. lament – płacz. Dobierz do łacińskich słów ich polskie odpowiedniki umieszczone w ramce. Uwaga! Wyrazów w ramce jest więcej, niż potrzeba.

PRZYKŁAD: lamentatio – płacz

1 adaptatio – …………………………….

2 fundator – …………………………

3 gratia – …………………………….

4 naturalis – ……………………………..

5 ignorans – …………………………..

6 res publica – ……………………………..

ĆWICZENIA REDAKCYJNE (stylistyka)

6. Przeczytaj podane zdania i popraw je, jeśli trzeba.

1 Rok temu Krysia ożeniła się z Markiem. ……………………………………………………………………..

2 Trzymamy kciuki naszej reprezentacji. ………………………………………………………………………

3 Ubrałem dresy i poszedłem biegać. ……………………………………………………………………………

4 Dziś jest 13 marzec, na dodatek – piątek. ……………………………………………………………….…..

5 Rozchorował się po skonsumowaniu hamburgera. ……………………………………………….……

6 Po książki pójdzie czterech chłopców z 6B. …….………………………………………………………..…

7 Kupiłem dla mamy książkę, która bardzo lubi czytać. …………………………………………………

8 Szanowni państwo, słuchając odpowiedzi waszego syna, po prostu wymiękłem. ……………………………………………………………………..……………………………………………………………..

9 Wściekły na brata wróciłem z powrotem do domu. …………………………………………………

UZUPEŁNIANIE TEKSTU

7. Uzupełnij luki w tekście. Wybierz brakujące wyrazy z zestawów zaproponowanych pod tekstem.

Gwiazdy ¹ …… nad południowo-wschodnim obszarem rosyjskiego Dalekiego Wschodu. Poranna ² …… wkradała się w nocny ³ …… . Wkrótce ⁴ …… wschodzącego słońca musnęły kopulaste szczyty ⁵ …… i spłynęły ⁶ …… równinną, bezkresną tajgę. ⁷ …… słoneczne ⁸ …… głębiej przenikały w mgliste ostępy tajgi, w której ścieżki wydeptane ⁹ ……… renifery krzyżowały się z tropami tygrysów, a podczas parnego lata motyle ¹⁰ ……… skromnym ubarwieniu ustępowały ¹¹ …… wielkim, pięknym ¹² ……… podzwrotnikowym. W tej ¹³ …… tygrysy o wschodzie słońca powracały z nocnych łowów. Wtedy jedynie ptactwo odważało się ¹⁴ …… krzykiem swoją obecność. 

Tego jednak ¹⁵ …… nawet ptaki ¹⁶ ……… lada szelestem ¹⁷ …… się do lotu, a dziki ¹⁸ …… chyłkiem przemykał przez gęstwinę, albowiem odwieczne prawa tajgi ¹⁹ …… naruszone przez najgroźniejszego jej wroga – człowieka. Oto grupa tropicieli ²⁰ …… łowców zwierząt wtargnęła do ostępu i rozłożyła się tu obozem.

Alfred Szklarski Tajemnicza wyprawa Tomka (fragment)

UZUPEŁNIANIE ZDAŃ złożonych

8. W każdym z podanych zdań złożonych brakuje zdania składowego. Uzupełnij je, tak aby całe zdanie miało sens.

1 Przechodnie przemykali pod ścianami domów, zręcznie omijając kałuże, czasem je przeskakując, czasem brnąc przez rozlewiska na nierównych trotuarach, .……………………

A pełnych błota.

C które pamiętały czasy króla Ćwieczka.

B które łączyły się z sobą w jedną wielką kałużę.

D którzy mieli kalosze.

2 Kiedy francuski filmowiec Melies filmował ulicę w Paryżu, jego kamera na chwilę się zacięła. Wróciwszy do domu, wyciął zmarnowany kawałek taśmy, skleił ją na nowo, odtworzył film i wówczas wręcz osłupiał – ……………………….

A bowiem widoczny na ekranie mężczyzna stał się kobietą!

B bowiem nic się nie stało.

C bowiem projektor się zaciął.

D bowiem zgasło światło.

3 Ferdynand Magellan, ………………………., iż Amerykę przedziela morski przesmyk, zamierzał odkryć ten przesmyk i tą drogą dotrzeć do Wysp Korzennych. 

A wierzył                                                           B który wierzył

C który wierzył, że                                        D portugalski żeglarz w hiszpańskiej służbie

4 Wycieczka podzieliła się na grupy, które nie współpracowały, ………………………., bo każda miała swoje upodobania i realizowała własny plan spędzania wolnego czasu.

A ze sobą                                                          B w żaden sposób ze sobą

C ale też nie rywalizowały ze sobą        D choć nie było to niemożliwe

SŁOWNICTWO (antonimy)

9. W każdym zdaniu zmień jedno słowo, tak by kompletnie zmienił się sens zdania. Skreśl wybrany wyraz i pod spodem napisz nowy. Nie zmieniaj formy pozostałych wyrazów.

1 Samochód z każdą sekundą coraz mocniej przyspieszał.                   …………………………………

2 Rycerze rzucili się do ataku i gnali przed siebie na złamanie karku. ……………………………….…

3 Franek wracał ze szkoły tak szczęśliwy, że nie widział, co się dzieje. ………………………………..

4 Ojciec bardzo często wraca do domu zaraz po pracy.                                    …………………………………

5 Basia wyszła za mąż za człowieka pełnego wszelkich wad.               …………………………………

SŁOWNICTWO (homonimy)

10. W podanych zdaniach zamień podkreślone wyrazy na synonimy, zaznaczając prawidłową odpowiedź spośród oznaczonych literami.

1 Józef odsunął się od okna. Natrętne przyglądanie się żołnierzom zawsze mogło spowodować ich nerwową reakcję.

A niechętne      B natarczywe    C wstrętne         D nakręcone

2 Chmara Moskali na przełaj sunie na nas, a z drugiej strony już kozacy rozsypali się wokół i z karabinów strzelają z zamiarem widocznym wstrzymania naszego pochodu. 

A mara                B miara                              C mrowie           D mrowisko

3 Estońskie miasto Tallin jako pierwsze wśród europejskich stolic zdecydowało się na wdrożenie nowatorskiego pomysłu bezpłatnej komunikacji publicznej.

A wprowadzenie            B wyrażenie      C podrożenie   D odróżnienie

4 Z powodu oblodzonych dróg w Polsce doszło do wielu kraks.

A poślizgów      B wypadków     C zdarzeń           D afer

5 Jeśli moje obietnice za czcze przechwałki bierzesz, to jesteś w wielkim błędzie.

A głodne            B czyste              C puste               D bzdurne

6 Nasza fundacja finansuje opiekę medyczną 178 emerytom i rencistom.

A kupuje            B ofiaruje           C opłaca              D sprzedaje

11. W każdym przykładzie znajdź słowo, które będzie pasowało do obu definicji.

PRZYKŁAD: zamyka drzwi – zamek – średniowieczna forteca

1 ofiarujemy ………………… wytworne kobiety

2 zwierzę morskie …………………. praca na roli

3 nie spiesząc się ………………… to jest dozwolone

4 coś bardzo smacznego ………………… nadmierna duma

5 Wyreguluj telewizor! ………………… stan psychiczny

6 rumieńce ………………… ciasta zrobione w domu

JĘZYK OBCY (odczytywanie reguł rządzących językiem obcym)

12. Porównaj formy rzeczownika książka (liber) w języku polskim i łacińskim. Następnie uzupełnij tabelę odpowiednimi łacińskimi formami rzeczownika nauczyciel (magister). Uwaga! Możliwości wyboru jest więcej, niż potrzeba.

sing. = l. poj.                                                                                                    plur. = l. mng.

Nom. liber = M. książka                                                                                             libri – książki

G. libri = D. książki                                                                                                    librorum – książek

Dat. libro = C. książce                                                                                              libris – książkom

Acc. librum = B. książkę                                                                                            libros – książki

Abl. libro = N.+ Ms. książką (książce)                                                                         libris – książkami (książkach)

V. liber = W. książko                                                                                                libri – książki!

1 nauczycielowi – …………………

2 nauczyciela (B.) – …………………

3 nauczycielem – …………………

4 nauczycielu! – …………………

5 nauczycieli (D.) – …………………

6 nauczycielom – …………………

7 nauczycieli (B.) – …………………

A magistrorum

B magistris

C magister (Nom.)

D magistrum

E magistro (Dat.)

F magistros

G magistro (Abl.)

H magistri (V.)

I magister (V.)

FIKCYJNY JĘZYK (odczytywanie reguł rządzących językiem obcym)

13. Przeczytaj zdania napisane w języku elfów stworzonym przez Johna R.R. Tolkiena we „Władcy pierścieni”. Odgadnij reguły gramatyczne tego języka i przetłumacz polskie zdania na elficki.

aiwe – ptak

alasse – radość

alta – wielki

antë – dawać

apsa – mięso

aran – król

corma – pierścień

Elda – elf

hirë – znaleźć

i – ten + odpowiednik angielskiego the

malta – złoto

massa – chleb

matë – jeść

ná – jest (navë – być)

nér – człowiek

Nauco – krasnolud

parma – książka

tirë – obserwować

wendo – dziewczyna

Sauron – Sauron (imię)

I corma ná Saurondo. Ten pierścień jest Saurona.

I nér antuva i parmá Eldan. Człowiek da książkę elfowi

I aran máta massá. Król je chleb.

I arani mátat massá. Królowie jedzą chleb.

I aranu mátat massá. Dwaj królowie jedzą chleb.

Hiruvan i maltá.  Znajdę to złoto.

Nai hiruvan i maltá. Niech znajdę to złoto.

Tirië i aiwi anta wendin alta alasse. Oglądanie ptaków daje wielką radość dziewczętom.

1 Znajdę pierścień Saurona. …………………………………………………………………………………………

2 Dziewczyny jedzą mięso. ………………………………………………………………………..…………………

3 Niech znajdę pierścień Saurona. …………………………………………………………………………………

4 Dziewczyna je ptaka. …………………………………………………………………………………………………

5 Dwie dziewczyny jedzą chleb. ……………………………………………………………………………………

6 Jedzenie daje wielką radość krasnoludom. …………………………………………………………………

7 Sauron da pierścień krasnoludowi. ……………………………………………………………………………

8 To jest chleb króla. ……………………………………………………………………………………………………

ODPOWIEDZI:

1.

1 – ideał

2 – dzieciuch

3 – emigracji

4 – pleciesz

5 – premiera

6 – wyłudził

7 – poniosła

8 – gorącym

9 – zaangażowana

2.

1 – muzeów

2 – stanęła

3 – wieloma

4 – dwojga

5 – bali

6 – najweselsi

7 – troje

8 – łżesz

3.

1 – mosty

2 – bruk

3 – rękawicę

4 – stali

5 – spaliły

6 – zajęcze

7 – żelazną

8 – laur

9 – gołębim

4.

1 – weto

2 – absencja

3 – subiektywny

4 – dezynfekować

5 – licencja

6 – ulokować

5.

1 – dostosowanie

2 – założyciel

3 – urok

4 – wrodzony

5 – nieuk

6 – rzeczpospolita

6.

1 – Krysia wyszła za mąż za Marka.

2 – Trzymamy kciuki za naszą reprezentację.

3 – Założyłem dres i poszedłem biegać.

4 – Dziś jest 13 marca, na dodatek – piątek.

5 – Rozchorował się po zjedzeniu hamburgera.

6 – zdanie poprawne

7 – Kupiłem książkę dla mamy, która bardzo lubi czytać.

8 – Szanowni państwo, słuchając odpowiedzi waszego syna, po prostu załamałem się.

9 – Wściekły na brata wróciłem z powrotem do domu.

7.

8. 1 C     2 A        3 B        4 C

9. 1 przyspieszał – hamował            2 ataku – ucieczki              3 szczęśliwy – zmartwiony (przybity)

4 często – rzadko                5 wad – zalet

10. 1 B   2 C        3 A        4 B        5 C        6 C

11. 1 – damy        2 – orka                               3 – wolno             4 – pycha             5 – nastrój           6 – wypieki

12. 1 – E                2 – D      3 – G      4 – I       5 – A      6 – B      7 – F

13.